Zo dat is een heftige titel. Mijn neiging is om het zachter te maken, maar het lukt me niet. Het ís ook een heftig onderwerp en er zit helaas nog veel taboe op. Ik merk ook in mij hoe lastig het is om dit te plaatsen. Hoeveel het in mij oproept dat ik dit naar buiten breng. Maar als dit schrijven iets van dat taboe kan doorbreken en één iemand inzicht geven waar het nodig is, dan heeft het al zin gehad. Dus ik doe het toch.
Onlangs werd ik weer geconfronteerd met bovenstaand thema. Een gelukkig op tijd ontdekte en dus mislukte poging tot zelfmoord van een man, brengt me na een doorwaakte en doorweekte nacht terug in de tijd.
Mijn eerste keer
Ik was denk ik een jaar of 9-10. In elk geval nog voordat ik het pantser van “mij raak je niet” van mijn tienerjaren had aangetrokken. Op de hooizolder van de boerderij stond ik op een paar balen hooi en had een touw geknoopt aan een laaghangende balk. Ik ging “het” doen had ik besloten. Dan zouden “ze” wel anders piepen. Dan zouden ze spijt hebben van al het onrecht wat mij werd aangedaan. In dit moeras van terecht zelfbeklag, want het was ook echt heel pijnlijk wat er gebeurde, is er blijkbaar toch ergens een punt geweest waarop ik besloot om het niet te doen. Gelukkig kan ik achteraf zeggen, want het leven heeft me al veel moois gegeven.
Uit de praktijk
Een aantal maanden geleden pleegde de man van een cliënte van mij zelfmoord. Als een donderslag bij helder hemel was hij er niet meer. Ik had hem een maand eerder nog gesproken op een sessieafspraak. Hij kwam bij me vooral omdat zijn vrouw zo had aangedrongen. Ogenschijnlijk vrolijk en goedlachs kwam hij over. Voor hem hoefde de sessie niet want er was niets aan de hand en de aanstaande scheiding was een prachtige kans om eindelijk eens te doen wat hij wilde. Hij had lang genoeg zijn best gedaan, nu was het zijn tijd. Ondanks dat, wist ik wel dat hier meer aan de hand was. Ik benoemde dat ook maar ik kon hem helaas niet bereiken. Een maand na deze sessie belde zijn vrouw me huilend op dat het onbeschrijfelijke was gebeurd.
Er zijn volgens mij verschillende soorten van zelfdoding. Zoals diegene die je aan ziet komen en diegene die totaal onverwacht zijn. Ik wil het vooral hebben over de laatste. Ter illustratie nóg een verhaal over mezelf:
De 2e keer
Het was 1993 Ik ben dan 38 jaar. Natuurlijk waren er met regelmaat wel conflicten op het werk. Mijn neiging om gelijk te hebben leiden soms tot verhitte discussies in het team. En ja, na 2 gestrande relaties was ik al weer bezig met mijn 3e grote relatie waarin intimiteit en communicatie lastige onderwerpen waren. Ik dronk soms veel meer dan gezond voor me was en at mijn ongenoegen weg met ongezonde zaken. Maar verder was er niet veel aan de hand…….
Mijn toenmalige vriendin gaf me een boekje van Eliana Gil, met de titel: “De pijn te boven”. Het eerste hoofdstuk ging over de verschijnselen die konden wijzen op mishandeling in je jeugd. Ondanks dat ik jaren bagatelliserend verhaalde over “er werd wel veel geslagen vroeger”, paste het naadloos met wat het werkelijk was; kindermishandeling! Ik schrok me een ongeluk, want de vernietigende waarheid die onder die jas van “mij raak je niet” verscholen lag, kwam bloot te liggen. En mijn eerste gedachte was, dit komt nooit meer goed. En tegelijkertijd was er voor de 2e keer in mijn leven de gedachte aan zelfmoord. Ook toen is het er gelukkig niet van gekomen.
Vader
Het is voorjaar 2000. Ik krijg een telefoontje dat mijn vader zelfmoord heeft gepleegd. Hij is dan 80 jaar! Een levensbedreigende kanker roept blijkbaar zoveel angst op dat hij besluit om eruit te stappen. Zonder afscheid van wie dan ook. Ook bij hem was er sprake van kindermishandeling. Ook hij had dat jaren weggestopt en ook bij hem waren de tekenen achteraf heel helder. Maar ook hier als een donderslag bij heldere hemel dit onomkeerbare afscheid. In dit geval was het een ziekte die hem bracht bij dit vergeten deel van hem, vermoed ik. Hij heeft dit helaas niet bespreekbaar kunnen maken. Hij koos een eenzame weg. Zie gedicht onderaan deze pagina….
Tenslotte
Ik moet denken aan de zin in een lied van Leonard Cohen: “there is a crack in everything….that’s where the light gets in”. Hoe waar is dat. Er is een scheur nodig om ons te doen beseffen dat we bijna allemaal wel iets hebben weggestopt wat té pijnlijk was. En als dat pijnlijke, onverwacht en onbedoeld, bloot komt te liggen vallen we als door een emotionele tijdmachine terug in die verleden tijd en voelen we hoe heftig het was. Deze onmachtgevoelens passen bij een kind en niet bij de volwassenen. Hoe heftig het ook schud in het leven. Het is meestal niet de volwassene, maar het kind die er besluit uit te stappen. Het gaat niet over nu maar over vroeger. En dan is deze onomkeerbare stap zo pijnlijk en onnodig, zowel voor diegene die het doet, als voor de achterblijvers.
Ik ben blij dat ik de kans heb gekregen en genomen om aan te kijken wat aangekeken wilde worden. En ook al zijn er nog steeds momenten waarin ik deze diepe gevoelens ervaar, het aankijken zorgt voor verlichting en geeft, hoe gek het ook klinkt een vorm van vreugde. Want “iets in mij”, wordt gezien door mij!
Dus in plaats van onze blik er van af wenden en er uit te stappen is het nodig dat we gaan kijken en voelen wat we hebben weg moeten stoppen om te kunnen overleven. Dát zien is de uitweg en tegelijkertijd de start van je persoonlijke ontwikkeling. In het ont-wikkelen ga je jezelf weer zien en voelen hoe je jezelf onvermijdelijk hebt moeten afsluiten. Dit is de reis naar je liefdevolle hart, wat er na al die tijd nog steeds is. Het is het pad naar huis, zodat je je weer thuis voelt bij jezelf. Op deze weg kan je leren dat het soms heftig is, dat er veel verdriet is én dat jij het nu wél kan dragen!
En als het nodig is hulp vragen en delen, want ook al moet je in dit leven veel zelf doen……….
het hoeft niet alleen!
Ik deel tenslotte nog graag een gedicht, wat ik heb geschreven in de nacht nadat mijn vader zelfmoord pleegde.
Vader
Ik was op weg terug naar jou,
mezelf te laten zien.
Wat ik als kind had afgeleerd,
zou langzaam hebben teruggekeerd
Jou te omhelzen was mijn wens,
maar ik was nog te bang.
Om je te voelen als een kind,
wilde door JOU worden bemind.
Maar ook al zei je ‘t niet met woorden,
van binnen heb ik het gevoeld.
Dat angst je hart omgeven had,
maar dat daar jouw liefde voor mij zat.
En in dit zwijgen ging je heen,
hoe eenzaam moest dit zijn.
Dat ik daarbij niet helpen mocht,
dat je mijn steun niet hebt gezocht.
En dat ik nooit meer zeggen kan,
wat ik NU voor je voel.
Dat ik nog zoveel met je wou,
dat ik toch heel veel van je hou.
Rust zacht. Liefs Gerrit
19 maart 2000
Lieve Gerrit, lieve vriend,
Je hebt me vaak verteld over vroeger maar sommige dingen heb je me onthouden.
Dat je “het” wilde doen heb je me nooit verteld.
Heel krachtig van je dat je dit verhaal geschreven hebt.
Ik herinner me je strijdbare houding regelmatig maar ik heb altijd je zachte lieve kant daar doorheen gezien.
Ik ben blij dat “het” niet gelukt is.
Dikke knuffel, May
Ik ook May, wat een mooi leven heb ik gekregen door me meer en meer te openen. Dank en ook van mij uit een dikke knuffel. Tot gauw!
Ha Gerrit,
Ben diep geraakt door wat je deelt met ons! Dank voor je moed en openheid hierin! Voel de pijn, de liefde en de waarheid in wat je schrijft. Veel herkenning ook! Als kind al veel op het randje van het dak van ons huis in Rotterdam gebalanceerd. Zal ik wel of zal ik niet…Ik wilde voorbij het geweld en het misbruik dat ik gekend heb. Mijn grote hart en de verbinding met het licht, met God hebben mij hier op aarde gehouden, dwars door alle pijn heen. Bij mijn broer is het anders gelopen. Hij heeft voor zijn eigen dood gekozen. En ook bij mijn zoon was het kantje bord tijdens zijn psychose. God zij dank weet ook hij zich verbonden met het grote geheel en kiest hij nu volop voor heling en voor het leven! Hij wil net als ik alle taboes doorbreken rond welk thema dan ook. Met open vizier en compassie kijken naar welke vorm van lijden dan ook. Dat is de weg die we allemaal mogen gaan! Veel dank voor je moed en grote hart! Marianne Vollenhoven (collega van je)
Dank je wel Marianne. We zijn dus Lotgenoten.
Dat zijn intens moeilijk en verdrietige momenten!
Ook ik heb ooit eens met een auto ( uit) op een spoorweg overgang gestaan. De drie gele lichten naderde snel, en ik had ineens het lef niet meer, en dacht ineens weer aan alles wat nog wel gelukkig was in mijn leven!
Een lange nasleep van heel veel emotie, en heel veel lastige gedachten bleven me wel achtervolgen. Gelukkig is dit nu alweer 28 jaar geleden! Maar in sommige mensen hun leven gebeurt er teveel. En zelfdoding wordt altijd als zwak- gemeen- of niet eerlijk gevonden. Maar veelal denken mensen alleen maar aan zichzelf, en weten totaal niet wat er in die ander om kan gaan, en hoeveel radeloos verdriet er kan zijn!
Gelukkig leef je nog, heb je toch voor die kracht gekozen, en maakt je verhaal veel los, maar oh zo fijn om te kunnen vertellen wat er zo’n impact had en waarom …..
Ga je goed ❣️
Lieve groetjes,
Astrid
Dank je wel Astrid. Ik voel me met je verbonden. Warme groet Gerrit
Dankjewel voor je openheid. De wereld van de mens die niet meer wil leven schreeuwt vraagt om gehoord te worden… Een luisterend oor. 🙏
Dank je Angela, Inderdaad én de moed om het te delen, want dat is zooo moeilijk!
Ha lieve Gerrit, wat ben ik trots op jou dat je de moed hebt om dit te delen! En wat een mooi gedicht voor je vader! Liefs en knuffel van mij❤️Fijn dat we er nog zijn😄
Ja Marion, achter de pijn en door de pijn komen we prachtige dingen tegen in dit leven. Lieve groet terug!
Hoi Gerrit,
Dank je wel voor je openheid. Ben heel blij dat je hier nog op Aarde rondloopt. Het is heftig en mooi wat je met ons deelt. Lieve groet
Dankjewel voor je moedige, open delen Gerrit. Je woorden raken me en zijn ook heel herkenbaar, mijn broer heeft ook plotseling zelfmoord gepleegd. Wat fijn dat jij er nog bent en de weg naar binnen bent gegaan. Alle goeds en hartelijke groet.
Dank je wel Francien, ik had het je broer ook gegund! Lieve groet Gerrit
Wow! Dank je wel lieve Gerrit voor het delen, heel herkenbaar. Wat fijn dat we in de momenten van totale duisternis net dat lichtpuntje kunnen zien dat ons naar buiten trekt. Warme groet vanuit het licht.
Hoi gerrit.
Een levensreis met hele scherpe kanten. Heftig om te bedenken en te voelen. Maar ook een diepe buiging naar je kracht om door te gaan. Omdat leven en spelen krachtiger is. Kijk nu eens wat voor een mooie vent je bent en wat je voor een ander betekent.
De reis van jou in voor mij heel herkenbaar,ik heb dezelfde route gelopen.
Het gedicht van je vader…..het brengt stilte in mij!
Laten we samen een ode brengen aan het leven en haar wijze lessen.
Prachtige vent ben je
Dit stuk brengt me weer terug naar mij eigen tijd dat ik er uit wilde stappen.gelukkig heb ik via de muziek mijzelf staande kunnen houden en ben ik er uit gekomen .maar het blijft een kwetsbare plek .
Fijn dat je er nog bent Rene! En die kwetsbare plek is, zoals ik het beleef, de ingang naar mijn kwetsbaarheid. Ik hoop ook voor jou. Warme groet Gerrit
Lieve Gerrit,
Je raakt me diep. Wat ontzettend mooi hoe jij je diepe gevoelens, pijn, leegte en ervaringen deelt. Wat moedig en bijzonder.
Ik zou je wel een keer willen ont-moeten. Mijn missie heeft veel gelijkenis met de jouwe.
Veel liefs en dikke knuffel Caroline
Goed werk. Dankjewel
Hoi Gerrit
Enorm herkenbaar. Zit nu in zo’n situatie. Zie geen uitweg en alleen maar meer ellende. Geen toekomst. Weet ook zeker dat wat ik kwijt ben nooit meer terug zal of kan komen. Alle hoop is weg. Soms is het je enige weg om nog controle te hebben op je ‘leven’.
Groeten
H.
Sterkte en zo nodig ….zoek hulp!
Er komen hier meteen tranen bij mij. Mijn vader wordt met een half jaar 80. Zelfdoding heeft als een rode lijn Door zijn leven gelopen. Met eerst zijn enige broer, die plots uit het leven stapte. Later zijn vader met wie hij een bedrijf had. Nu mijn moeder met vergaande dementie, kampt rollen de tranen over mijn wangen. Ziet hij het straks nog wel zitten dan?
Hoi Marie-Louise, Dank je voor je openhartige reactie. Ik hoop dat je vader de draai kan maken. Dat er tranen vloeien is al heel wat. Dan kan hij wel voelen en nu nog kijken of hij de verbinding kan maken met de leegte in hemzelf. Sterkte ermee. Warme groet Gerrit